วัดพระธาตุดอยเวียงชัยมงคล ตั้งอยู่ บ้านหลวง ตำบลโหล่งขอด อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ ประดิษฐานพระมหาธาตุเจดีย์นครคีรีนพบุรีบ้านหลวงศรีดอนไชย (พระธาตุดอยเวียง) โบราณสถานเก่าแก่ของอำเภอพร้าวอายุกว่า 700 ปี

ประวัติความเป็นมา วัดพระธาตุดอยเวียงชัยมงคล

ยุคที่ 1 อ้างในตำนานพระเจ้าเลียบโลก (เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าเดินทางมายังดินแดนสุวรรณภูมิเขตล้านนาไทย) โดยเล่าสืบต่อกันว่า ครั้งหนึ่งพระพุทธเจ้าเสด็จมาพักที่บนดอยเวียงแห่งนี้ พร้อมด้วยพระอานนท์ ซึ่งดอยลูกนี้ตั้งอยู่ใกล้กับหมู่บ้าน จึงมีชาวบ้านพากันมาใส่บาตรพระพุทธเจ้ากันอย่างมากมายทุกวัน ก่อนหน้าที่พระพุทธเจ้าจะเดินทางต่อไป ได้มอบเส้นพระเกศาให้แก่ชาวบ้านไว้สักการบูชา ชาวบ้านจึงร่วมแรงร่วมใจกันสร้างเจดีย์ครอบเส้นพระเกศาขึ้นเพื่อเป็นที่กราบไหว้สักการบูชา

ยุคที่ 2 สมัยราชวงศ์มังราย พ.ศ.1824 พญามังรายได้สร้างเมืองพร้าวขึ้นสำหรับเป็นที่ตั้งทัพและสะสมเสบียงอาหาร โดยก่อนออกจากเมืองพร้าวได้แวะพักทัพบริเวณพระธาตุดอยเวียงและชุมชนบ้านหลวง ในปัจจุบันยังมีหลักฐาน คือ การขุดแนวกำแพง เรียกว่า เวียงรอบพระธาตุดอยเวียงถึงสี่ชั้น และบนพระธาตุดอยเวียงยังมีวิหารอีกแห่งหนึ่ง คาดว่าคงน่าจะเป็นที่ประทับของกษัตริย์สมัยราชวงศ์มังรายที่เดินทางผ่าน โดยทุกครั้งจะต้องตั้งทัพบนพระธาตุดอยเวียงมาทุกยุคทุกสมัย เพื่อใช้เป็นสถานที่กราบไหว้พระธาตุดอยเวียง คงเพราะเป็นชัยภูมิที่ดี เนื่องจากสามารถมองเห็นทิวทัศน์ของตำบลโหล่งขอดได้ทั้งหมด เวลาข้าศึกยกทัพมาก็สามารถมองเห็นได้โดยง่าย และเมื่อพ.ศ.1928 พญากือนาธรรมมิกราช ได้เสด็จขึ้นมาเมืองพร้าวโดยทางสถลมารคนำขบวนช้าง ขบวนม้า ขบวนเดินเท้า นับหลายคนขึ้นมา โดยมีช้างเผือกเชือกหนึ่งบรรทุกพระธรรมคำภีร์และพระพุทธรูปสำคัญมาด้วย ซึ่งได้แวะพักและบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุดอยเวียงองค์นี้ก่อนที่จะเข้าสู่เมืองพร้าว

ยุคที่ 3 เมื่อครั้ง พระยาปราบสงคราม (พญาผาบ) จากอำเภอสันทรายหนีมาตั้งทัพ ตรงกับสมัยพระเจ้าอินทวิชานนท์เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ พ.ศ.2432 พญาผาบทนต่อการเก็บภาษีส่วนกลางที่กดดันชาวบ้านอย่างหนักไม่ไหว จึงรวบสมัครพรรคพวกทำการกบฏ เมื่อทำการไม่สำเร็จ จึงหนีมาตั้งทัพบนพระธาตุดอยเวียงก่อนที่จะเดินทางไปเมืองเชียงตุง

ยุคที่ 4 เมื่อครั้ง ครูบาเจ้าศรีวิชัย เดินทางมาตำบลโหล่งขอด เมื่อพ.ศ.๒๔๗๗ ครูบาเจ้าศรีวิชัย พร้อมด้วยผู้ติดตามประมาณหลายร้อยคนเดินทางมาตามคำนิมนต์ของคณะศรัทธา ตำบลโหล่งขอด เพื่อมาช่วยบูรณปฏิสังขรณ์พระธาตุม่วงเนิ้ง ซึ่งอยู่ใกล้พระธาตุดอยเวียงทางทิศเหนือ ใกล้พลบค่ำ ครูบาได้เดินทางขึ้นไปดอยพระธาตุม่วงเนิ้งนี้แล้ว กล่าวคำปริศนาไว้ว่า ในตำบลโหล่งขอดไม่ใช่มีแต่พระธาตุม่วงเนิ้ง แต่ยังมีพระธาตุสำคัญและศักดิ์สิทธิ์อีกสองแห่ง คือ พระธาตุดอยเวียงที่มีคูเวียงล้อมรอบ และพระธาตุสามเหลี่ยม เรียกว่า พระธาตุสามดวง